سوژه و قدرت: تحلیل چگونگی شکل گیری ذهنیت در مطالعات فرهنگی

نویسندگان

تقی آزاد ارمکی

محمد رضایی

چکیده

رابطه سوژه و قدرت یکی از موضوعات محوری در مطالعات فرهنگی است. در سنت مطالعات فرهنگی‘ حداقل دو نوع نگاه به این رابطه دیده می شود: در رویکرد اول این رابطه جبری و یک سویه است. براساس این رویکرد‘ ذهنیت سوژه ها به نحوی موفق توسط گروه های قدرتمند جامعه شکل می گیرد. اما در رویکرد دوم رابطه یاد شده باز است به طوری که سوژه ها امکان مقاومت در برار معانی مرجح گفتمان های حاکم را دارند‘ لذا‘ بازتولید امری از پیش معین نیست. در این مقاله نشان داده می شود که هر دو رویکرد گرفتار نوعی جزم اندیشی اند. رویکرد اول بازتولید ایدئولوژیک و رویکرد دوم مقاومت سوژه های اجتماعی را امری مسلم پنداشته اند. ادعای این مقاله آن است که هر چند رابطه گفتمان های قدرت و سوژه ها رابطه ای یک سویه نیست ام مفهوم دسترسی گفتمانی‘ حداقل در شرایط برخی جوامع نظیر جامعه ایرانی بسیار اساسی است. به عبارت دیگر‘ فارغ از دغدغه های نظری‘ باید رابطه میان گفتمان های حاکم و سوژه ها را به نحوی تجربی مورد آزمون قرار داد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

چگونگی شکل گیری حس مکان در کودکان

حس مکان، عاملی است که در شک لگیری هویت انسان تأثیر به سزایی دارد. بخش مهمی از هویت هر فرد در دوران کودکی و با توجه به تصویر های ذهنی و خاطرات جمعی و مکانی وی پایه ریزی می شود؛ به گونه ای که زمینه ساز بسیاری از روحیات و ویژگی های فردی و اجتماعی همچون کاهش اضطراب، دستیابی به عزت نفس و روحیه جمعی و تعاملی و غیره در افراد جامعه خواهد بود. بنابراین بررسی مفهوم حس مکان و عوامل شک لدهنده آن به ویژه در...

متن کامل

چگونگی شکل گیری اصل ولایت فقیه به منزلة ساخت قدرت در جمهوری اسلامی

مقالة حاضر از رهگذر روش‌شناسی کیفی بر آن است تا به مطالعة چگونگی شکل‌گیری نهاد رسمی ولایت فقیه به ‌منزلة اصلی‌ترین رکن حکومتی نظام جمهوری اسلامی بپردازد و با تحلیل محتوای مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی سال 58 و شورای بازنگری سال 68 نشان دهد در کدام ساخت زبانی و با کدام دیدگاه‌های ذهنی و طی کدام فرآیند عاملیت و ساختار این ساخت قدرت در این نوع بدیع از حکومت شکل گرفت و منسجم و تثبیت شد. بنابراین،...

متن کامل

چگونگی شکل گیری نقشه سیاسی آسیای مرکزی

نقشه سیاسی امروز آسیای مرکزی با مرزهایی که پنج کشور مستقل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان را از یکدیگر جدا می­ سازند در نیمه اول قرن بیستم به تدریج در سه مرحله شکل گرفته است. اولین واحد سیاسی با مرزهای امروزی در 26 اوت 1920 تحت عنوان جمهوری خودمختار قرقیز به عنوان جزئی از تقسیمات داخلی فدراسیون روسیه به وجود آمد. این واحد سیاسی قلمرو قزاق ها را دربرمی­ گرفت و اطلاق نام قرق...

متن کامل

فرایند و چگونگی شکل گیری معماری آیینی یارسان

معماری آیینی فرهنگی، حاصل تعامل دوسویۀ انسان و طبیعت در طول تاریخ بوده است. از این رو مطالعۀ بناهای آیینی در بستر جغرافیایی، درک و شناخت معناداری از این آثار پیش روی ما قرار می دهد. با بررسی نوع معماری آیینی سرزمی نها، بخشی از رفتارهای فرهنگی جوامع بیان می شود. یارسان یکی از مسلک های آیینی است که توانسته بسیاری از رفتارهای اعتقادی و فرهنگی آیین های کهن را در درون خود حفظ کند. پیروان این مسلک به...

متن کامل

نقش کشورهای غربی در چگونگی شکل گیری اندیشه سلفی

گروهها وفرقه های مختلف از دیرباز همواره در درون جامعه اسلامی خود را منتسب به اسلام نموده و قرائت های مختلفی را از اسلام ارائه کرده اند با نگاه پارادایمی، اندیشه سیاسی مسلمانان را در سطح کلان می توان به سه جریان سنت گرایی دینی، نوگرایی دینی و تجدد گرایی دینی، تقسیم نمود. فکر سلفی تکفیری جزء جریان موسوم به سنت گرایی دینی قابل طرح و بررسی است. نگارنده در پی پاسخ به این سوال است که ماهیت گروههای سل...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
نامه علوم اجتماعی

ناشر: دانشکده علوم اجتماعی

ISSN -

دوره 27

شماره 27 2006

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023